DÎYARÎYA YARÊ
EVÎNA DÝL
AZADÎXWAZIM
DAYÊ TU MEGRÎ
DI BÎR ANÎN
EY FELEK
EZ Û GUNDÊ HESARÊ
FERATIM - KÊFERATIM
FIDAKARÊ WELATIM
JIN HENE, JINKOK HENE
KA KEVN NADÊRIN
KEKO EZ BILÛRVANIM
LI ROJHILAT
PORT Û SHÎRET
WELATPERESTÎ
Payebilindî
Welatperestî
Çekên qelsan e:
Jarî û mestî
Zana û jîr im
Bindestê dijmin
Çiqas dijwar e
Ewreng bindestî
Destan vemalin
Dakevin meydan
Eger dixwazin
Bigrin serbestî
Ey gernasên kurd
Rabin weke ?êr
Ji xwe bawêjin:
Xwarî û sistî!
Xebat ji bo me
Divêt bi xurtî
Dilpak û zana
Gelek bi ristî
Welat xwe? bûke
Xwîna me qelen
Naxî ber sîngê
Bûkê nexwestî
Metirse ko kurd
Pir pa?de maye
Kesî nedî go?t
Bê çerm û hestî
Qûnax bi qûnax
Diçî ser çiyê
Raste di vê rê
Gelek diwestî
Welat ta kengî
Wilo parçe bî?
Em tev di nav de
Jar û ?ikestî
Cigerxwîn îro
Gel pir ?iyare
Bese metirse
Kêr gîha hestî!
DÎYARÎYA YARÊ
Ji dostê re çi rêkim, ez diyarî?
Diyare yar dixwazî min bi yarî
Dixwazim can û dil jêre bi?ênim
Tenê ?erme, hemî derd û hejarî
Dixwazim herdû çavan jêre rêkim
Bikêr nayên, ji wan her xwîn dibarî
Divêm jêre ziman û dev bi?ênim
Ne hêja ne ?ev û rojan bi zarî
Nizanim ez, çi hêjaye ku rêkim?
Cihan pêkve bihayê biskê tarî
Serî, naçare min danî li ber pê
Me go: ?ahim, tu pêlêke siwarî
Tenê xanim, bi nazî hete ser min
Zivistan e, li min ?în kir biharî
Bi wan lêvên ?irîn go: rabe seyda!
Tu serbest î ji min çibkî, dikarî
Ji rêve ez bezîme pê û destan
Bi jor ve hilki?îme ez ji xwarî
Ji bexçê paxilê çûme du sêvan
Ji bistanê riwan dêmên henarî
Ji lêvên erxewanî min du sed cam
?eraba hingivînî nû, vexwarî
Bi destê xwey sipî ez kirme hembêz
Wekî pola helandim ez bi sarî
Me herdû dest li bejnê bûn hemaîl
Bi ber pêlan ketin re?bisk û çarî
Me talan kir ber û bistan bicarek
Kenî û go: bese rabe Hesarî!
Me go: gorî Cigerxwîn bû divê rê
Bi dest nayê wekî îro tu carî
EVÎNA DIL
Evîna dil, te dil kirye birîndar
Bihara min, hemî zer bûn gul û dar
Me ew rojên ciwanî, dan bi tolik
Ketim he?tê, ji nûve bûm evîndar
Diran û çav û dil pêkve ?ikestin
Û porê min sipî bûye bi yek car
Bi her çaran dibî xort û dipî pîr
Ji bona min nema hêjan e her çar
Nezanim ez, digel jînê dibazim
Weke berxê dinav pencên gurê har
Cihan pêkve di çavê min de xwe? bû
Niha, pîr im, di çavê min de bû sar
?eva re? pej vedane, hate ser min
Ku roja min liber ava ye, êvar
Ciwan bûm, ez bi dost û yar û kes bûm
Ku pîr bûme, hemî kes bûne nayar
Evîna min wekî hespê çeleng e
Revandim ez, ne zengo û ne hevsar
Li kû dimrim, diçim kû, ez nizanim
Dema dimrim, ezê çibkim bi Hessar?
Ketim he?tê û serjêr bûme de?tê
Ne ew lat û ne ew hîm û ne ew dar...
Berê rengê pilingan ez bi saw bûm
Ji ber xapan, niha ez bûme keftar
Bi ber pêlan ketim bê doz û daxwaz
Dinalim ez wekî Hirçê birîndar
Cigerxwîn bes bibêje, pir dirêje
Bese kurdo, ji xew rabe tu hi?yar ...!
Stockholm 18.6.1980
Cigerxwîn
AZADÎXWAZIM
Tîp û lekên kurd ketin zinaran
Li hawîr bumba bû gullebaran
Êrîs dibin der komên neyaran
De rabe ser xwe, kurê min rabe!
Shev ta sipîdê me nîne qet xew
Cihan li ber me dibîte rew - rew
Nêrkew nexwenî, çi bêî mêkew ?
De rabe ser xwe, kurê min rabe!
Bavê te çû sher, shêre li meydan
Êrîsh dibin ser Îran û Tûran
Destên xwe dan hev kurmanc û dostan
De rabe ser xwe, kurê min rabe!
Kengî mezin bû, divêm bixwênî
Rewsha cihanê tu xwesh bibênî
Ji nû tu karî dijmin derênî
De rabe ser xwe, kurê min rabe!
Keç û kurên kurd hemî shîyarbin
Ji bo serbestî hemî li karbin
Ji hevre dostbin, dijê neyarbin
De rabe ser xwe, kurê min rabe!
Dijware dijmin, Tûran û Firse
Gernas û mêrbe, ji wan metirse
Sibê shiyarbû, li min mepirse
De rabe ser xwe, kurê min rabe!
Ji bo xweshbin dem û gevên te
Ezê sipîdê bighê bavê te
Bere ziwabin herdu çavê te
De rabe ser xwe, kurê min rabe!
Milên xwe bidme milên berane
Di sherda en tev xûshk û birane
Êrîsh bikin em, lê sher girane
De rabe ser xwe, kurê min rabe!
Bizane, xwendin ji bo we derman
Da ku bizanin qanûn û ferman
Derxin ji dil em van tirs û sherman
De rabe ser xwe, kurê min rabe!
Destên xwe bidne destên çepên rom
Bibin partîzan bi leshker û kom
Carek metirsin ji "hok" û "fantom"
De rabe ser xwe, kurê min rabe!
Dibî bavê te di sherde bimrî
Zinhar kurê min nebî tu bigrî
Em tenê kushtin ji bo tu nemrî
De rabe ser xwe, kurê min rabe!
Dijmin naçî der bi lav û gazê
Xwînê nerêjî naghê daxwazê
Siba diçim sher divêm tu razê
De rabe ser xwe, kurê min rabe!
Shex û melan em tev kirne derwêsh
Ev bû du sed sal, em bûne berbêsh
Ba bêne kushtin, nemêni ev esh
De rabe ser xwe, kurê min rabe!
Shîn tê bi xwînê dara serbestî
Îdî naxwazin dîlî, bindestî
Ev êlperestî, ev olperestî
De rabe ser xwe, kurê min rabe!
Mirovperestim mîna Cigerxwîn
Serbest bijîn tev, ne wek "Mem" û "Zîn"
Jîna serbestî, divê me ev jîn
De rabe ser xwe, kurê min rabe!
Cigerxwîn
PASDA
DAYÊ TU MEGRÎ
Rom û ecem tev welat vegirtin
Bindest dijîn em, ji ber ku kurdin
Çira û rewshen li me vemirtin
Ger bêne kushtin, dayê tu megrî !
Xwendin nehishtin li nav me kurdan
Ne hish, ne bîr man ji êsh û derdan
Ev bax û bostan, ji dest xwe berdan
Ger bêne kushtin, dayê tu megrî !
Shêx û began tev em kirne kola
Bê maf û bê cî berdane çola
Dan ser milên me darên dehola
Ger bêne kushtin, dayê tu megrî !
Mizgîn! Tu shabe va em dixwênin
Azadîxwazên cihan dibênin
Divê ku dijmin bi zor deênin
Ger bêne kushtin, dayê tu megrî !
Va em shiyarbûn, xwende û zana
Me rê tev girtin ji ber nezana
Zû, zû me naskir ev reng dizana
Ger bêne kushtin, dayê tu megrî
Dijmin du nifshin: hundur û derve
Hinek di binve, hinek di serve
Kurdên nezan jî tên me bi serde
Ger bêne kushtin, dayê tu megrî !
Divê ji bo te em rast bibêjin
Bindest û kola tim jîndirêjin
Nabin xwedî maf, xwînê nerêjin
Ger bêne kushtin, dayê tu megrî !
Em tev diçin tên, dolab û çerxin
Mebîne ko em ciwan û ferxin
Divê ku dijmin ji nav xwe derxin
Ger bêne kushtin, dayê tu megrî !
Divêt bi leshker herin zinaran
Konê xwe vegrin li pêsh neyaran
Êrîsh bikin em bi gullebaran
Ger bêne kushtin, dayê tu megrî !
Resha xwe bavêj, dayna cilên xwe
Kelashînkofê bavêj milên xwe
Xeman em derxin ji nav dilên xwe
Ger bêne kushtin, dayê tu megrî !
Sûndê dixun em bi pût û late
Heta ku negrin Zab û Ferate
Serbest nekarin em bêne ba te
Ger bêne kushtin, dayê tu megrî !
Rabe bi hevre em herna shaxan
Derman bikin jin: lash û kelaxan
Ronî bidin xwesh rengê çiraxan
Ger bêne kushtin, dayê tu megrî !
Milên xwe bidne milên me shêran
Di shevreshan bin rengê sitêran
Shêr tevde shêrin, çi jin çi mêran
Ger bêne kushtin, dayê tu megrî !
Dayê em xortin xwîna me germe
Bindest bimênin ji bo me sherme
Ta kengî dijmin pasha li ser me ?
Ger bêne kushtin, dayê tu megrî !
Îdî me nabên ev reng û ev jîn
Em tev shiyarbûn Ferhad û Shêrîn
Em guh didêrin dengê Cigerxwîn
Ger bêne kushtin, dayê tu megrî !
Cegerxwîn
PASDA
DI BÎR ANÎN
Ey dilo jaro li kûne,
Desht û zozanê dimin ?
Kanî ew cejn û sema û
Gesht û seyranê dimin ?
Guh bide ber qîr
Û nal û ah û wvxanê dimin
Min divê ku nû ciwanbim
Biçme nav bax û rezan
Kanî ev reng nuciwanî ?
Kanî bostanê dimin ?
Shahî û nûroze îro
Tên semayê kesk û sor
Têne ber çavên me gav û
Çax û dewranê dimin
Keske sorin çox bi surme
Ser bi zêrin cerg û bez
Ka li kûne: dehrî û
Xeftan û mîtanê dimin ?
Ah di bîra minde mane
Ew demên shêrîn û xwesh
Tevger û lîzên bi lotik
Dengû xoshxwanê dimin
Min di nav bax û rezande
Lot didan bê tirs û pirs
Min gul û nêrgiz didan hev
Ka gulistanê dimin ?
Serxweshê dengê bilûra
Wî shiwanê ber zinêr
Kanî îro ew bilûr û
Ew bilûrvanê dimin ?
Tev di bin lingên neyaran
Tên pelaxtin yek bi yek
Ew kelat û ew sera û
Birc û eywanê dimin
Ey Cigerxwîn bes bibêje
Pir dirêje ev deram
Maçê lêvê erxewanî
Derd û dermanê dimin.
Cegerxwîn
PASDA
EY FELEK
Ey felek, ka ew sera û
Birc û qûnaxê dimin ?
Ka rez û bostan û dar û
Kanî ew baxê dimin ?
Çîçek û nêrgiz herishtin
Tev ji bîna sor - gulan
Surperî nayên semayê
Kanî qozaxê dimin ?
Qeb-qeb û dengê kewan
Nayên li ser lat û çiyan
Kûre - kûre rengê bûman
Nalêya zaxê dimin
Ser bi zêr û çox bi surme
Dest li ber, rû nale - nal
Dê bi kê xwesh bin di dilde
Ev key û daxê dimin ?
Bilbilê malik xerab
Herdem bi hewar û girî
Xwesh li ser sorgul dinalîn
Bûne ortaxê dimin
Qumriyan sed rengê awaz
Wan ji derdê nêrgîzan
Bûm li ser kox û kelat û
Qesr û çardaxê dimin
Dijminê zordest û zana
Tev welat girtin bi zor
Erdelan û shehrezûr
Û shax û kurd - daxê dimin
Kurdê gernas ku shikandin
Tîp û komên Ingilîz
Ketne bindestê neyaran
Bûne Altaxê dimin !?
Diminê milet di îro
Bûne rêber bo welat
Ên bi xapan em dixwarin
Bûne ocaxê dimin !?
Ma gelo kevneperestim ?
Na, ne raste ezbenî !
Lê dixwazim zû shiyarbin
Dost û hevçaxê dimin
Ez ciger-xwînim li ser vê
Pashdemeyina welat
Rengê efyon tên firotin
Rist û ev xaxê dimin...
Cegerxwîn
PASDA
EZ Û GUNDÊ HESARÊ
Hesarê qundê me ye
Deshtek ne pir fireye
Hawîr deshtawê çiya
Li jor darên devî ya
Herdû alî rez û dar
Heta dighê ber zinar
Çend çiyayên xwedî nav
Ko me li wan dikir rav
Shêx Sultan û shêx Sehor
Çim û Hopê hawîrdor
Deshta wê tev kanî ne
Xo ew jêre danî ne
Hatina wê gelek pir
Rokê nebûn dexilkir
Tirî, êmîsh navdarin
Heta berf tê li darin
Doshaba wê pir biha
Girantir bûye niha
Ceh û genim gelek tên
Nîsk û sholik belek tên
Pez û sewal gelek bûn
Li nav çiyan bi lek bûn
Pembû, gelek diçandin
Bi çinîn û kishandin
Qitî, ecûr û shebesh
Lê petîxên me pir xwesh
Hirmî, Bihok û hejîr
Li ser daran dibûn pîr
Nifshên tirî hezarin
Belkîjî bê jimarin
Rêçel û gûz û benî
Gelek xwesh bûn, ezbenî
Gundê me j î gelek shên
Du ça dinav gund re tên
Qesra axê li jore
Hinqî kevne reng sor
e Qesra sora pir bilind
Bûye keleh ji bo gund
Abora gund zêde ye
Dewletek serbixwe ye
Tishtek tenê neçê bû
Zordestî ya axê bû
Kurtêlxwerên wî dijwar
Ji ber zora wan hewar
Bêsh û bela giran bûn
Ji ber wan em xezan bûn
Ji ber zora sengela
Derewên shêx û mela
Pishta me bû xwar û xûz
Bi axîn û kûze-kûz
Eshîr dibûn dubendî
Çi axa û çi gundî
Sher û shewat û talan...
Malik li me bû wêran
Dijmin diket nav welêt
Xwîna me tevan dimêt
Dar û qamçî û lêdan
Yan pere û yan zindan
Tev nezan û nexwendî
Yek jî nebû efendî
Jin û mêr tev diçûn kar
Karê tevan pir dijwar
Palevan û gêrevan
Tevan pembû avdidin
Shivên rezan didinhev
Herdû alî weke hev
Kebanîya xweshmirês
Dolabrês û teshîrês
Kevanjen û tevinker
Destevala diçû sher
Derb û ber û av û nan
Dibir ji bo ê shervan
Hem nanpêj û rishtebir
Karê malê tev dikir
Lê dar bi destê mêr bû
Li ser jinê çi shêr bû !
Li vî gundî mezin bûm
Ez biçûkî wek cin bûm
Sêzde salî derketim
Bi ber bayê xwe ketim
Ji ber axê û Gerebêt
Ev gund nema bi kêr têt
Bavê min bû wilo got
Em derketin cot bi cot
Dil tijî bû ji derda
Ko me gundê xwe berda
Çûn cem Osmanê Temo
Pashê çûn Bêdermemo
Biner çib serê me hat
Sibeh zû nû, Rojhilat
Hate ser me Gerebêt
Ji dev diçin ar û pêt
Bi candirme, zirte-zirt
Bi ser me de sibê girt
Lê xelkê gund wek mêra
Em veshartin wek shêra
Ew serkarê dîn û bar
Çi anî serê muxtar
Ji bo me pir li wî dan
Lê em nedan destê wan
Candirme ko siwar bûn
Hê ji nû em shiyar bûn
Vegeriyan , hatin gund
Lê dixwênin bûn û kund
Birçîbûn û giranî
Heçî nedî, nizanî
Nexweshî û birçîbûn
Derketin û bêcîbûn
Giranî yek pir dijwar
Xelkê goshtê keran xwar
Sherê giran kete jor
Dijmin welat girt bi zor
Du milyon kurdên bêçar
Bi ser me de hatin xwar
Birçîbûn û nxweshîn
Di nav me de dimeshîn
Bi vê êshê mirin pir
Mêrê xushka mijî mir
Bavê min çû Amûdê
Tenê mane, ez û dê
Birayê min çûbû sher
Li hinda Balîkeser
Lê raborîn meh û sal
Shevek revî hate mal
Tev rizî û perîshan
Dey li me kir: kanî nan ?
Ew kesê ko direvî
Nema karî derkevî
Ew jî me shand Amûdê
Dîsa mane ez û dê
Zivistan çû, hat bihar
Ez û wê jî hatin xwar
Lê çawa borî sibat
Hala mezin li pey hat
Bavê min jî bi wê çû
Nexwesh ket û ranebû
Em diçûne ser xetê
Dibûn palên dewletê
Tirên, dibirne Mûsil
Dixwbitîn em ji dil
Pashê ji Amûdê çûn
Bêdermemo me kir shûn
Bûne pêwanên reza
Ji nû ketin nav diza
Diya mina kevnejin
Tevinker û kevanjen
Dilovan û bîrewer
Ev jîn pêre neçû ser
Diya ji min hezdikir
Nexwesh ket û li wê mir
Çawa tê ber çavê min
Agir tê hinavê min
Mele Xelîl jin anî
Li min bû bargiranî
Di wê çaxê, wê mehê
Vegerîyam cem xwehê
Nazdar û efendî bûm
Yanî quranxwendî bûm
Lê wê ez kirim shivan
Tenê ji bo kinc û nan
Heta salên min bûn bîst
Hish û mijî ji nû lîst ;
Çiman ez dibim shivan ?
Çima nabim xwendevan ?
Ji nû çûme xwendinê
Min çav berdan vê dinê
Melayê Hazda banî
Bîst û heshta jin anî
Lê min hespê xwe bezand
Ta shihada xwe sitand
Hingî derbas dibû jîn
Serpêhatî me pir dîn
Sher û shewat û kushtin
Dil û ciger dimishtin
Ji sala bîst û çara
Ketim rêza hishyara
Ji bo jîn û felatê
Ketim nav kêferatê
Ji çîroka Mem û Zîn
Navê xwe kir Cigerxwîn
Cegerxwîn
PASDA
FERATIM - KÊFERATIM
Guj-guj û him-him Feratim, Ferat...
Xush-xush û xum-xum Feratim, Ferat...
Feratim, kêferatim
Karim, xebatim
Jîn û felatim
Veye ez hatim
Ji jorve ez têm
Diçim ber bijêr
Di nav dilê min
Tev gewher û zêr
Feratim...
Bi him-him ez têm
Bê ser û bê min
Ser derya mezin
Feratim...
Daxwaza millet
Feratê dijwar
Di ber xwe dibim
Tev gersh û gemar
Feratim...
Dengê sewîyan
Rengê birçîyan
Ez dengê shivan
Xama xwendevan
Feratim...
Tev ah û nalîn
Giryan û qêrîn
Bi çelq û lem-lem
Hemî kul û xem
Feratim...
Diçim pêsh bi rist
Wek sitêr û rist
Hemî derd û kul
Dikevim nav dil
Feratim...
Di dilên xortan
Dikelim herdem
Ber pozê dijmin
Ez xîp û kelem
Feratim...
Ez xwendevarî
Ezim hishyarî
Dûr û dirêjim
Gavan tavêjim
Feratim...
Di nav dilande
Pir xurt û bi tîn
Di nav damarên
Xortanê bûm xwîn
Feratim...
Di ser hevre têm
Bi çelqîn û guj
Di ber xwe dibim
Dijminê xwînmij
Feratim, karim, xebatim
Ez kêferatim
Vaye ez hatim
Ji Kurdistanve têm
Pir xurt û bi tîn
Ez pêta cerg
Û dilê Cigerxwîn
Cegerxwîn
PASDA
FIDAKARÊ WELATIM
Erê dayê metirse vame hatim !
Wekî rojim niha vame hilatim !
Ji bo ko te ji dest dijmin derênim
Wekî Zab û Feratim, kêfratim
Dixwazim derkevim shax û zinaran
Li ber dijmin wekî lat û kelatim
Ji min dijmin ditirsî, pir dipirsî
Ku ez hatim wekî Zab û Feratim
Didim ber xwe hemî sermayedaran
Wekî Shapim di Sîpanê Xelatim
Ji dostanre hemî pertav û ronak
Ji dijminre wekî arim, Shewatim
Ji bo jar û belengazan biharim
Ji bo har û neyaran ez Shibatim
Li tarîxê binêrin ez kusame ?
Xwedi eywan û birc û pût û latim
Evim ez, lê di bin destê neyaran
Eger rokê ji xew rabim du qatim
Li ber pozê neyaran xurtemêrim
Ciger-xwînim, fidakarê welatim.
Cegerxwîn
PASDA
JIN HENE, JINKOK HENE
Cihan bûye zivistan
Rê û biwar rawestan
Berf û baran û bahoz
Hawîr bûye terpetoz
Çûk nikarin derkevin
Teba nema dilivin
Rê winda kir çîqê resh
Di wê roja pir nexwesh
Cihan li ber tarî bû
Ew nizanî diçî kû
Bi bez diçî, dil bi kul
Per û terî hemî shil
Ji ber serma Sibatê
Xwe avête ber latê
Pir tarîye, bû dereng
Di shikeftek resh û teng
Çîqê reshê pir bi rû
Xwe avête hindirû
Ket hêlîna kevokê
Xwe berdaye ser çokê
Kevokê kir qire-qir
Pepû, ji ku hatî vir ?
Ba, bahoz tên bi gij-gij
Cihan tevde bûye mij
Ez hatime mala te
Xwe daye ber pala te
Ej î wekî te teba
Gerek bêjî: merheba
Van çend rojan Sibate
Tim namênim li ba te
Ezê herim mala xwe
Bighêm cem hevala xwe
Lê kevokê bi xeyd go:
Na heyra, na, de o, to !
Îshev raze, sibê zû
Here bêka diçî kû ?
Ez bi tenê jina bî
Hêlîn tenge, nîne cî
Nêr hemî dest dirêjin
Xelkê siba çi bêjin ?
Cegerxwîn
PASDA
KA KEVN NADÊRIN
Bavê te gelek ji me kushtine
Wey bêbext, bêbext, bêbext !
Malbata me û we li ber hevin
Bi tiving û shûr û dar û rext
Dijminahiya me dijmin kire axa
Ma nebese, ta kengî wilo bin ! ?
Ji dest me derxistine ew tac
Û can û mal û dar û text
Sere xwe li min dihejenî ;
Yanî gunehkarim ez
Berê xwe ji min diguhêzî ;
Yanî gunahkarim ez
Were em ka kevin nedêrin !
Û guh nedin heçî çû
Bextiyarî çavnêrî me ye
Ko bê pir bextiyarim ez
Ji bavê tere çi hatiye gotin
Bê bextîne, bê bextîne tev
Ji diya tere çi hatiye gotin
Durûtine, durûtîne tev
Cobarên bê bexte li gundê me û we
Dibin wek derya ko tev bighên hev
Cegerxwîn
PASDA
KEKO EZ BILÛRVANIM
Keko ez bilûrvanim
Bi her tishtî dizanim
Çîyan tênim govendê
Berxê mîjo di bendê
Hirç û hov û dar û ber
Lotan didin tev li ber
Ev masîyên Derya Resh
Bi bilûra mi serxwesh
Welat tijî bûn li deng
Tên dîlanê shox û sheng
Keko ez bilûrvanim
Ez shivan û gavanim
Rûnistîme bin darê
Didim pesnê biharê
Dengê saza min zîze
Darblûra min gwîze
Ez pif dikim bilûrê
Dil agire dikûrê
Shiyarbûne rast û çep
Turk û Taçîk û Ereb
Vexwariye me ev durd
Ji bo shiyar bikim kurd
Lê ez çibkim ranabî ?
Nizanim wê çawabî ?
Nizam kere jan jî ker ?
Ez bi gurzan tême ser
Serî hishke wek kevir
Divê bishkê bi bivir
Divê gurzan deynim ser
Yan jî jêre bêjim her
Dijmin dêwê xwînvexwar
Welat kirye tar û mar
Hirç ketîye nava rez
Li min bûye lez û bez
Dikim hewar û gazî
Bi vî dengî, vî sazî
Kes guh nadî saza min
Qîr-qîr û gaz-gaza min
Kurdno hemî bibne yek
Dest bavêjin gurz û çek
Werin sherê hirç û dêw
Biparêzin mal û mêw
Ji vî bextê minê resh
Ez nexwesh û ew nexwesh
Bê xwedîne rez û mal
Ezê çibkim pîr û kal
Rezê mine ji kerkûsh
Dijmin xwar û maye pûsh
Dikim qêrîn û gazî
Dilê min wer dixwazî
Ez pêwanim bilûrvan
Ne mêrkujim, dilovan
Bi guv-guv û bi nalîn
Kurd ranabî Ceger-xwîn !
Cegerxwîn
PASDA
LI ROJHILAT
Shev resh û tarî, bahoz û bandev
Nakevî dest me: ne razan ne rev
Hewrên rêzanî tarî û giran
Berfê bibarî, yan gulebaran ?
Em reshhewravin kevneperestî
Tênin bîra min dîlî, bindestî
Dar bikevî dest mirovên xwînxwar
Dîsa dimênin birçî û hejar
Karê me dibî veshartin û rev
Tavê nabênin bi rojê em tev
Tênin ber çavan dijûn û lêdan
Shemaq û qamçî, kawçûk û zindan
Pêlên zordestî wek lehî û çêm
Xwe berdin ser me xum-xum û lem-lem
Di ber xwe dibin bîr û serbestî
Pashve dishkênin nûjenperestî
Tên perçiqandin tev destûr û rist
Raserî me tên ev kevnepirist
Benda Azadî li xwe napirsî
Belkî ez shashim, ji wan natirsî
Tarîx û abor, herdu di gel me
Eger bitirsin ji bo me sherme
Badîhewane ev tav û bahoz
Eger em rabin hemî dibin toz
Vane, shiyarbûn cotar û karker
Dijmin têshênin bê ceng û bê sher
Çiqas bimênî ev cihan bê deng
Bê sher, bê kushtin, be halan û ceng
Em her diçin pêsh, dijmin diçin pash
Bê av digerin ev dolab û ash
Sermayeperest, tev top tavêjin
Nabênin îro çawan sergêjin ?!
Ew çi talan û çi ceng û pevçûn
Bila xwesh bikin hemî cî û shûn
Hemî em mirov bibin wek bira
Cî nedin diza, rê nedin gura
Cihan xwesh bikin tev bax û bihisht
Ne shûr, ne xençer, ne derf û ne xisht
Keser nemênî wek min dilbirîn
Ev dinya xweshe, dinya Cigerxwîn
Cegerxwîn
PASDA
PORT Û SHÎRET
Hela were, hela were !
Ji bo te bêjim eshkere.
Em bûn çera hirç û gura
Bûn alifê ga û kera
Heval bibin tev Markisî
Bawer mebin bi hîç kesî
Bi pêshde gernas û shiyar
Êrish bikin sênca neyar
Hela were, hela were !
Ji bo te bêjim eshkere.
Win kom bikin zêr û pera
Zû çêbikin serleshkera
Kurd perçe-perçe çend kerî
Doza xwe nabin ta serî
Kole di bin destê neyar
Çawa bibim jê hêvîdar ?
Hela were, hela were !
Ji bo te bêjim eshkere
Divêm shiyarbin hey heval !
Bidin di vê rê can û mal
Li ser çîyan shepal û shêr
Êrîsh bikin li jor û jêr
Hela were, hela were !
Ji bo te bêjim eshkere.
Eger wesan çend perçebin,
Dê tim di bin zorêdebin
Ger em nebin yek perçe ar
Guh nadî dengê min neyar
Cegerxwîn